Większość studentów ma świadomość swoich praw, ale zwykle nie wiedzą, że uprawnienia wynikają z przepisów powszechnie obowiązujących. Warto też wiedzieć o istnieniu Karty praw studenta, którą stworzyło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Co to za dokument?

Karta Praw Studenta obejmuje 10 elementarnych uprawnień każdego polskiego studenta, niezależnie od uczelni, miasta, trybu studiów (zaoczne, wieczorowe, dzienne), wybranego kierunku itd.

• Każdy maturzysta ma równe szanse w dostępie do studiów bezpłatnych.

Studiowanie w Polsce jest bezpłatne – student ma prawo do studiowania także na międzywydziałowych studiach interdyscyplinarnych, objęty jest wtedy indywidualnym programem nauczania. Ponosi koszt zakwaterowania (a akademiku symboliczny), podręczników i pomocy naukowych, ew. korepetycji, tzw. koszty życia (wyżywienie itp.).

• Student jako najważniejszy podmiot uczelni

MNiSW uprościło system materialnego wsparcia, ułatwiając studentom zdobycie stypendium socjalnego. Z kolei stypendium naukowe jest dedykowane najlepszym i może je otrzymać do 10 proc. wyróżniających się na swoim kierunku studentów. Formy pomocy można też łączyć. Są też specjalne programy edukacyjne, granty na badania itd.

• Każdy student ma równe szanse w dostępie do studiów na drugim kierunku.

Każdy student, bez względu na wybrany tryb studiów, ma też prawo rozpocząć równolegle naukę na drugim kierunku.

• Bezpłatne egzaminy i podstawowe usługi edukacyjne

Żadna z uczelni nie ma prawa żądać i pobierać od studentów dodatkowych pieniędzy m.in. za egzaminy (dyplomowe, poprawkowe, komisyjne itd.), wpis na kolejny rok studiów, ocenę pracy dyplomowej, wydanie suplementu itp. Dotyczy to wszystkich studentów – z uczelni publicznych i prywatnych. Wiele szkół wyższych bezprawnie liczy sobie dodatkowe pieniądze za podstawowe usługi.

• Prawa studenta są chronione umową cywilno-prawną z uczelnią

Każda uczelnia ma obowiązek podpisać umowę ze swoimi studentami. W niej zaś ustala się prawa i obowiązki, to, co dana uczelnia gwarantuje, zasady, według których można dokonać zmiany kierunku, wysokość opłat za powtórzenia roku itd. Uczelnie prywatnych, a także publiczne prowadzące studia wieczorowe i zaoczne muszą też zawrzeć w umowie wysokość i sposób płacenia czesnego. Dzięki temu student nie powinien być niczym zaskoczony podczas studiów.

• Uczelnia nie może pobierać dodatkowych opłat, których nie zawarła w umowie ze studentem

Obowiązek podpisania umowy z uczelnią to gwarancja, że student nie zostanie nagle zaskoczony koniecznością ponoszenia dodatkowych i niespodziewanych opłat. Wcześniej poznaje wszystkie zobowiązania finansowe. Uczelnie publiczne zarabiają na prowadzeniu edukacji na studiach niestacjonarnych, a niepubliczne czesne. Jeśli uczelnia działa nieuczciwie i żąda dodatkowo innych opłat, robi to nielegalnie.

• Każdy student może ocenić pracę danego nauczyciela akademickiego

Studenci oczekują kompetentnych prowadzących i merytorycznych wykładów, ćwiczeń i konwersatoriów. Prowadzone są oceny merytoryczne kadry – jeśli nauczyciel uzyska negatywną ocenę dwa razy, straci posadę.

• Każdy student ma prawo do jawnej obrony pracy dyplomowej

Obrona pracy dyplomowej może być jawna, mimo że zwykle odbywa się za zamkniętymi drzwiami. Jednak warto wiedzieć, że student lub promotor mogą złożyć wniosek o jawną obronę – zwykle w razie niepewności co do merytorycznego i sprawiedliwego podejścia.

• Uczelnia śledzi zawodowe poczynania studentów, aby dopasować program do wymogów rynku pracy

Taki monitoring to ważne źródło informacji dla tak dla uczelni, jak i absolwentów czy kandydatów na studia. Uczelnia musi wiedzieć, jak modyfikować ofertę edukacyjną, aby była odpowiednia na aktualne potrzeby rynku. Będzie ona miała wpływ na losy absolwentów i szansę podjęcia przez nich dobrej pracy.

• Rzecznik praw absolwenta stara się zapewnić absolwentom szybkie wejście na rynek pracy

Rzecznik Praw Absolwenta to sprzymierzeniec studentów i absolwentów. Jego zadaniem jest m.in. umożliwienie jak najszybszego podjęcia pracy przez absolwentów, usuwanie barier, upraszczanie formalności i praktyczna pomoc w razie potrzeby danego studenta. Rzecznik Praw Absolwenta działa od 2011 roku.

KKW, f:geralt/Pixabay